Odpowiedzialność komplementariusza za zobowiązania spółki komandytowej

W spółce komandytowej występują dwa typy wspólników: komplementariusze i komandytariusze, którzy mają różną odpowiedzialność za zobowiązania i zaległości spółki. O ogólnej charakterystyce obu wspólników pisaliśmy tutaj. Wspólnicy spółki komandytowej, zarówno komplementariusze, jak i komandytariusze, mogą być pociągnięci do odpowiedzialności za zobowiązania spółki, jednak zakres tej odpowiedzialności jest różny i określony w umowie spółki. W tym artykule skupimy się szerzej na kwestii odpowiedzialności komplementariusza za zobowiązania spółki. Jak wygląda to odpowiedzialność i czy można się od niej uwolnić?

Charakterystyka spółki komandytowej

Spółka komandytowa jest spółką osobową, której przepisy uregulowane są Kodeksem Spółek Handlowych, a odpowiednio stosowane są do niej przepisy dot. spółki jawnej. Zyski spółki komandytowej są dzielone między wspólników zgodnie z postanowieniami umowy spółki. Umowa spółki sporządzana jest przed notariuszem i wskazuje wspólników spółki, a przede wszystkim komplementariuszy uprawnionych do prowadzenia spraw spółki i reprezentacji jej na zewnątrz oraz komandytariuszy. W umowie spółki wskazany musi zostać zatem co najmniej jeden komplementariusz oraz jeden komandytariusz. Niedopuszczalne jest łączenie tego statusu przez jedną osobę.

Odpowiedzialność wspólników spółki komandytowej - komplementariusza i komandytariusza

Odpowiedzialność komplementariusza za zobowiązania spółki

Komplementariusz jest wspólnikiem, który nie tylko reprezentuje spółkę i działa w imieniu spółki, ale też ponosi nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki wobec wierzycieli. To na niego zatem spada odpowiedzialność za zobowiązania spółki i odpowiada całym swoim majątkiem. Co ważne jednak odpowiedzialność ta jest subsydiarna. Oznacza to, że w przypadku powstania długu, w pierwszej kolejności wierzyciele powinni zaspokoić się z majątku spółki komandytowej. Dopiero kiedy egzekucja z majątku spółki okaże się niewystarczający do pokrycia długów, wierzyciele mogą wystąpić przeciwko komplementariuszowi, który to komplementariusz odpowiada za zobowiązania spółki swoim majątkiem.

Odpowiedzialność komandytariusza — suma komandytowa

Komandytariusz za zobowiązanie spółki odpowiada jedynie do wysokości sumy komandytowej wskazanej w umowie spółki, stąd zatem odpowiedzialność komandytariusza jest ograniczona. W przypadku kiedy wniesiony do spółki wkład komandytariusza będzie równy sumie komandytowej, jego odpowiedzialność za zobowiązania i zaległości spółki przestaje istnieć. Istnieje jednak możliwość, kiedy komandytariusz będzie odpowiadał za długi spółki całym majątkiem i będzie pociągnięty do odpowiedzialności za zobowiązania. Kiedy? Jeśli w nazwie spółki komandytowej zostanie wymienione jego nazwisko. Przyznajemy, że to dość "podchwytliwy" zapis, dlatego bardzo ważne jest tworzenie umowy spółki przy wsparciu osoby doświadczonej w prawie spółek handlowych, która pomoże nam uniknąć tego rodzaju pomyłek.

Odpowiedzialność za zobowiązania spółki komandytowej, kiedy komplementariuszem jest osoba prawna

Na polskim rynku powstaje bardzo dużo spółek o formie prawnej "spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa"? Co kryje się pod tym pojęciem? Nie jest to żadna forma mieszana obu spółek, a nadal spółka komandytowa, której komplementariuszem jest spółka z o.o. Prawo pozwala bowiem na bycie komplementariuszem również osobie prawnej, a więc w takim przypadku nazwa spółki będzie zawierała nazwę tej osoby prawnej z dodatkiem "spółka komandytowa".

Jak kreuje się odpowiedzialność komplementariusza w takim wypadku? Wierzyciele będą zobowiązani w pierwszej kolejności do pozwania spółki, kolejno do wystąpienia przeciwko komplementariuszowi. Skoro jest nim spółka z o.o., to należy pozwać tę spółkę, a kolejno (jeśli egzekucja ze spółki z o.o. nadal pozostanie niewystarczająca) do pozwania członków zarządu tejże spółki, o ile nie uwolnią się od odpowiedzialności, składając w terminie wniosek o ogłoszenie upadłości (zastosowanie znajdą bowiem przepisy ogólne dotyczące odpowiedzialności członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością). Jak widać zatem, powołanie spółki z o.o. na komplementariusza nie zawsze przekreśli możliwość zaspokojenia wierzycieli, ale z pewnością to utrudni oraz wydłuży w czasie.

Podsumowując, odpowiedzialność komplementariusza w spółce komandytowej jest nieograniczona i obejmuje możliwość zaspokojenia się zarówno z majątku spółki, jak i z jego majątku osobistego, gdy aktywa spółki nie są wystarczające. Prawo nie przewiduje możliwości uwolnienia się od odpowiedzialności za długi spółki w przypadku komplementariusza, choć jak wskazaliśmy powyżej, istnieją przypadki, gdy taka egzekucja może okazać się utrudniona.

Jesteśmy kancelarią prawną z Wrocławia specjalizująca się w obsłudze prawnej przedsiębiorców. Jeśli jesteś zainteresowany współpracą, to zapraszamy do kontaktu: kontakt@kancelaria-jp.pl

radca prawny Ewelina Jasion

Komplementariusz a komandytariusz w spółce komandytowej

Spółka komandytowa- komplementariusza a komandytariusz? Jaką pełnią rolę?

Zanim szczegółowo wyjaśnię, czym różni się rola komplementariusza od roli komandytariusza, pozwólcie, że na wstępie mojego artykułu kilka słów poświęcę temu, czym charakteryzuje się spółka komandytowa.

Spółka komandytowa to jeden z typów spółki osobowej, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą. Wspólnikami spółki komandytowej są komplementariusz i komandytariusz.

Komplementariusz odpowiada za zobowiązania spółki komandytowej wobec jej wierzycieli bez ograniczenia. Odpowiedzialność drugiego rodzaju wspólnika, czyli komandytariusza za zobowiązania spółki jest natomiast ograniczona do wysokości sumy komandytowej. Wspólnikami spółki mogą być zarówno osoby fizyczne, prawne, jak i tzw. ułomne osoby prawne. Tak wyraźny podział ról to swojego rodzaju ewenement, rzadko spotykany w innych formach prowadzenia działalności. Przepisy kodeksu spółek handlowych pozwalają w przypadku redagowania Umowy spółki komandytowej na dość dużą swobodę w dostosowaniu zapisów umowy spółki do potrzeb prowadzonej przez wspólników działalności spółki. Zapraszam do lektury: Komplementariusz a komandytariusz w spółce komandytowej.

Forma Umowy spółki komandytowej

Umowa spółki komandytowej musi być zawarta u notariusza. Nie ma przewidzianej przepisami minimalnej wartości wkładu początkowego. Kodeks spółek handlowych mówi jedynie, że w umowie spółki należy określić wartość wkładów komandytariuszy i komplementariuszy.

Firma spółki komandytowej

Artykuł 104 § 1 ksh stanowi, iż firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowa” lub skrótem „sp. k.”. W sytuacji gdy komplementariuszem jest osoba prawna (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółka akcyjna), firma spółki komandytowej powinna zawierać pełną nazwę tej osoby prawnej wraz z oznaczeniem „spółka komandytowa”. Należy ponadto pamiętać, iż firma spółki komandytowej nie może zawierać nazwiska (nazwy) komandytariusza, albowiem w takim wypadku po stronie komandytariusza powstaje nieograniczona odpowiedzialność za zobowiązania spółki.

Tak jak już wspomniałam, zarówno komplementariusz, jak i komandytariusz są wspólnikami spółki komandytowej. Realizują oni różne zadania i obowiązki uzależnione od posiadanych w spółce udziałów. Poniżej przedstawiam najważniejsze różnice i podobieństwa między nimi.

Komplementariusz jako wspólnik spółki komandytowej - odpowiedzialność za zobowiązania spółki

Komplementariusz, nazywany także wspólnikiem aktywnym, to wspólnik sprawujący zarząd w spółce komandytowej. Komplementariusz spółki komandytowej jest wspólnikiem, który co do zasady, ponosi pełną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, ale równocześnie posiada uprawnienia do jej swobodnego reprezentowania. Komplementariusz odpowiada za zobowiązania spółki komandytowej na tych samych zasadach co wspólnik spółki jawnej, czyli całym swoim majątkiem. Warto nadmienić, że odpowiedzialność komplementariusza ma charakter subsydiarny, co oznacza, że wierzyciel może prowadzić egzekucję z jego majątku dopiero, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.

Komandytariusz jako wspólnik spółki komandytowej

Komandytariusz w spółce komandytowej jest natomiast wspólnikiem pasywnym, który w zasadzie nie prowadzi spraw spółki. W związku z tym, że odpowiedzialność komandytariusza jest ograniczona, sporym ograniczeniom podlegają też jego uprawnienia związane ze spółką. Jego rola i zadania skupiają się w większości na inwestowaniu w spółkę, bez możliwości kierowania spółką czy też reprezentowania jej na zewnątrz. Komandytariusz ma prawo do reprezentowania spółki wyłącznie jako pełnomocnik. Komandytariusz ma jednak możliwość uczestniczenia w ważnych dla spółki decyzjach – jeśli podejmowane działania wykraczają poza podstawowe zobowiązania spółki, zgoda komandytariuszy jest niezbędna do ich kontynuowania. Komandytariusz odpowiada za zobowiązania cywilnoprawne spółki wobec jej wierzycieli tylko do wysokości sumy komandytowej.

Suma komandytowa a wkład wspólnika

Sumę komandytową stanowi górną granicę odpowiedzialności komandytariusza. Trzeba ją określić w umowie spółki i ujawnić w KRS. Zgodnie z art. 112 § 1 kodeksu spółek handlowych, komandytariusz jest wolny od odpowiedzialności w granicach wartości wkładu wniesionego do spółki. Z punktu widzenia stosunków między komandytariuszem a wierzycielami spółki wycena ustalona przez wspólników w umowie spółki nie ma znaczenia. Porozumienie między wspólnikami nie może w sposób wiążący wpływać na prawa osób trzecich dochodzących roszczeń od komandytariuszy. Zmniejszenie odpowiedzialności komandytariusza następuje z każdym wniesionym przez niego wkładem do spółki. Tym samym, jeżeli wartość wkładów jest równa wysokości sumy komandytowej, komandytariusz całkowicie przestaje być odpowiedzialny za jakiekolwiek zobowiązania spółki.

Reprezentacja spółki

Na podstawie umowy spółki komandytowej do występowania w imieniu spółki umocowani mogą być wyłącznie komplementariusze. Prawo reprezentacji komplementariusza nie może być przy tym uzależnione od zgody komandytariuszy, nie może także zależeć od współdziałania z komandytariuszem jako pełnomocnikiem spółki. Komplementariusz może posiadać prawo reprezentacji spółki samodzielnie albo razem z innym komplementariuszem. Spółka komandytowa może być ponadto reprezentowana również przez pełnomocników, w tym przez prokurentów. Prawa reprezentowania spółki komandytowej nie posiada natomiast komandytariusz, który może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik.

Komandytariusz a komplementariusz - podobieństwa i różnice

To co łączy komplementariusza i komandytariuszy to prawo do zysków osiąganych przez spółkę. Ponoszą oni także odpowiedzialność materialną za jej ewentualne straty. Jak już zostało wyżej wspomniane, różnicą jest skala odpowiedzialności obydwu podmiotów. Jak już zaznaczyłam, o ile komandytariusz spółki jest w dość komfortowej pozycji, bo za zobowiązania spółki odpowiada do wysokości sumy komandytowej, to sytuacja komplementariusza jest bardziej ryzykowna. Zgodnie z art. 102 k.s.h. za zobowiązania spółki wobec wierzycieli komplementariusz odpowiada bez ograniczenia, całym swoim majątkiem.

Opodatkowanie dochodu spółki komandytowej

Do końca 2020 r. spółki komandytowe nie były podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych. Podatek dochodowy był płacony wyłącznie na poziomie wspólników spółki. To czyniło spółkę komandytową atrakcyjną z podatkowego punktu widzenia. Wraz z wejściem w życie nowelizacji przepisów o CIT i PIT, spółki komandytowe od 1 stycznia 2021 r. stały się podatnikami CIT – tak jak spółki z o.o., spółki akcyjne i spółki komandytowo-akcyjne. Wprowadzenie nowych regulacji oznacza, że dochody spółek komandytowych opodatkowywane są podatkiem CIT na poziomie spółki. Dodatkowo, w momencie wypłaty zysku do wspólnika powstanie dochód do opodatkowania podatkiem dochodowym na poziomie wspólnika. W praktyce dla komandytariusza może to oznaczać podwójne opodatkowanie na takiej zasadzie jak np. przy wypłacie dywidendy w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością.

Jak sprawdzić kto jest komplementariuszem a kto komandytariuszem?

Aby sprawdzić, który ze wspólników pełni którą funkcję, należy zapoznać się z odpisem z KRS wybranej spółki komandytowej. Ujawnieni są w nim wszyscy wspólnicy spółki. W odniesieniu do każdego z nich zaznaczone jest czy posiadają status komandytariusza, wskazana jest również suma komandytowa. Wspólnicy nieposiadający tego statusu, czyli komplementariusze, są dodatkowo wymienieni w dziale 2 w rubryce 1 odpisu.

Spółka z o.o. jako komplementariusz

Zgodnie z przepisami, wspólnikiem spółki komandytowej może być osoba prawna, np. spółka z o.o. Powołując na komplementariusza spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, unikamy nieograniczonej odpowiedzialności, którą ponosiłby komplementariusz będący osobą fizyczną.

Jeżeli chcą Państwo poznać więcej szczegółów dotyczących spółki komandytowej zapraszamy do kontaktu z Kancelarią Jaroch Pakos z Wrocławia. Po więcej porad dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej zapraszamy na naszego bloga.

radca prawny Justyna Kowalczyk