Komplementariusz a komandytariusz w spółce komandytowej
Spółka komandytowa- komplementariusza a komandytariusz? Jaką pełnią rolę?
Zanim szczegółowo wyjaśnię, czym różni się rola komplementariusza od roli komandytariusza, pozwólcie, że na wstępie mojego artykułu kilka słów poświęcę temu, czym charakteryzuje się spółka komandytowa.
Spółka komandytowa to jeden z typów spółki osobowej, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą. Wspólnikami spółki komandytowej są komplementariusz i komandytariusz.
Komplementariusz odpowiada za zobowiązania spółki komandytowej wobec jej wierzycieli bez ograniczenia. Odpowiedzialność drugiego rodzaju wspólnika, czyli komandytariusza za zobowiązania spółki jest natomiast ograniczona do wysokości sumy komandytowej. Wspólnikami spółki mogą być zarówno osoby fizyczne, prawne, jak i tzw. ułomne osoby prawne. Tak wyraźny podział ról to swojego rodzaju ewenement, rzadko spotykany w innych formach prowadzenia działalności. Przepisy kodeksu spółek handlowych pozwalają w przypadku redagowania Umowy spółki komandytowej na dość dużą swobodę w dostosowaniu zapisów umowy spółki do potrzeb prowadzonej przez wspólników działalności spółki. Zapraszam do lektury: Komplementariusz a komandytariusz w spółce komandytowej.
Forma Umowy spółki komandytowej
Umowa spółki komandytowej musi być zawarta u notariusza. Nie ma przewidzianej przepisami minimalnej wartości wkładu początkowego. Kodeks spółek handlowych mówi jedynie, że w umowie spółki należy określić wartość wkładów komandytariuszy i komplementariuszy.
Firma spółki komandytowej
Artykuł 104 § 1 ksh stanowi, iż firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowa” lub skrótem „sp. k.”. W sytuacji gdy komplementariuszem jest osoba prawna (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółka akcyjna), firma spółki komandytowej powinna zawierać pełną nazwę tej osoby prawnej wraz z oznaczeniem „spółka komandytowa”. Należy ponadto pamiętać, iż firma spółki komandytowej nie może zawierać nazwiska (nazwy) komandytariusza, albowiem w takim wypadku po stronie komandytariusza powstaje nieograniczona odpowiedzialność za zobowiązania spółki.
Tak jak już wspomniałam, zarówno komplementariusz, jak i komandytariusz są wspólnikami spółki komandytowej. Realizują oni różne zadania i obowiązki uzależnione od posiadanych w spółce udziałów. Poniżej przedstawiam najważniejsze różnice i podobieństwa między nimi.
Komplementariusz jako wspólnik spółki komandytowej - odpowiedzialność za zobowiązania spółki
Komplementariusz, nazywany także wspólnikiem aktywnym, to wspólnik sprawujący zarząd w spółce komandytowej. Komplementariusz spółki komandytowej jest wspólnikiem, który co do zasady, ponosi pełną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, ale równocześnie posiada uprawnienia do jej swobodnego reprezentowania. Komplementariusz odpowiada za zobowiązania spółki komandytowej na tych samych zasadach co wspólnik spółki jawnej, czyli całym swoim majątkiem. Warto nadmienić, że odpowiedzialność komplementariusza ma charakter subsydiarny, co oznacza, że wierzyciel może prowadzić egzekucję z jego majątku dopiero, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.
Komandytariusz jako wspólnik spółki komandytowej
Komandytariusz w spółce komandytowej jest natomiast wspólnikiem pasywnym, który w zasadzie nie prowadzi spraw spółki. W związku z tym, że odpowiedzialność komandytariusza jest ograniczona, sporym ograniczeniom podlegają też jego uprawnienia związane ze spółką. Jego rola i zadania skupiają się w większości na inwestowaniu w spółkę, bez możliwości kierowania spółką czy też reprezentowania jej na zewnątrz. Komandytariusz ma prawo do reprezentowania spółki wyłącznie jako pełnomocnik. Komandytariusz ma jednak możliwość uczestniczenia w ważnych dla spółki decyzjach – jeśli podejmowane działania wykraczają poza podstawowe zobowiązania spółki, zgoda komandytariuszy jest niezbędna do ich kontynuowania. Komandytariusz odpowiada za zobowiązania cywilnoprawne spółki wobec jej wierzycieli tylko do wysokości sumy komandytowej.
Suma komandytowa a wkład wspólnika
Sumę komandytową stanowi górną granicę odpowiedzialności komandytariusza. Trzeba ją określić w umowie spółki i ujawnić w KRS. Zgodnie z art. 112 § 1 kodeksu spółek handlowych, komandytariusz jest wolny od odpowiedzialności w granicach wartości wkładu wniesionego do spółki. Z punktu widzenia stosunków między komandytariuszem a wierzycielami spółki wycena ustalona przez wspólników w umowie spółki nie ma znaczenia. Porozumienie między wspólnikami nie może w sposób wiążący wpływać na prawa osób trzecich dochodzących roszczeń od komandytariuszy. Zmniejszenie odpowiedzialności komandytariusza następuje z każdym wniesionym przez niego wkładem do spółki. Tym samym, jeżeli wartość wkładów jest równa wysokości sumy komandytowej, komandytariusz całkowicie przestaje być odpowiedzialny za jakiekolwiek zobowiązania spółki.
Reprezentacja spółki
Na podstawie umowy spółki komandytowej do występowania w imieniu spółki umocowani mogą być wyłącznie komplementariusze. Prawo reprezentacji komplementariusza nie może być przy tym uzależnione od zgody komandytariuszy, nie może także zależeć od współdziałania z komandytariuszem jako pełnomocnikiem spółki. Komplementariusz może posiadać prawo reprezentacji spółki samodzielnie albo razem z innym komplementariuszem. Spółka komandytowa może być ponadto reprezentowana również przez pełnomocników, w tym przez prokurentów. Prawa reprezentowania spółki komandytowej nie posiada natomiast komandytariusz, który może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik.
Komandytariusz a komplementariusz - podobieństwa i różnice
To co łączy komplementariusza i komandytariuszy to prawo do zysków osiąganych przez spółkę. Ponoszą oni także odpowiedzialność materialną za jej ewentualne straty. Jak już zostało wyżej wspomniane, różnicą jest skala odpowiedzialności obydwu podmiotów. Jak już zaznaczyłam, o ile komandytariusz spółki jest w dość komfortowej pozycji, bo za zobowiązania spółki odpowiada do wysokości sumy komandytowej, to sytuacja komplementariusza jest bardziej ryzykowna. Zgodnie z art. 102 k.s.h. za zobowiązania spółki wobec wierzycieli komplementariusz odpowiada bez ograniczenia, całym swoim majątkiem.
Opodatkowanie dochodu spółki komandytowej
Do końca 2020 r. spółki komandytowe nie były podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych. Podatek dochodowy był płacony wyłącznie na poziomie wspólników spółki. To czyniło spółkę komandytową atrakcyjną z podatkowego punktu widzenia. Wraz z wejściem w życie nowelizacji przepisów o CIT i PIT, spółki komandytowe od 1 stycznia 2021 r. stały się podatnikami CIT – tak jak spółki z o.o., spółki akcyjne i spółki komandytowo-akcyjne. Wprowadzenie nowych regulacji oznacza, że dochody spółek komandytowych opodatkowywane są podatkiem CIT na poziomie spółki. Dodatkowo, w momencie wypłaty zysku do wspólnika powstanie dochód do opodatkowania podatkiem dochodowym na poziomie wspólnika. W praktyce dla komandytariusza może to oznaczać podwójne opodatkowanie na takiej zasadzie jak np. przy wypłacie dywidendy w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością.
Jak sprawdzić kto jest komplementariuszem a kto komandytariuszem?
Aby sprawdzić, który ze wspólników pełni którą funkcję, należy zapoznać się z odpisem z KRS wybranej spółki komandytowej. Ujawnieni są w nim wszyscy wspólnicy spółki. W odniesieniu do każdego z nich zaznaczone jest czy posiadają status komandytariusza, wskazana jest również suma komandytowa. Wspólnicy nieposiadający tego statusu, czyli komplementariusze, są dodatkowo wymienieni w dziale 2 w rubryce 1 odpisu.
Spółka z o.o. jako komplementariusz
Zgodnie z przepisami, wspólnikiem spółki komandytowej może być osoba prawna, np. spółka z o.o. Powołując na komplementariusza spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, unikamy nieograniczonej odpowiedzialności, którą ponosiłby komplementariusz będący osobą fizyczną.
Jeżeli chcą Państwo poznać więcej szczegółów dotyczących spółki komandytowej zapraszamy do kontaktu z Kancelarią Jaroch Pakos z Wrocławia. Po więcej porad dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej zapraszamy na naszego bloga.
radca prawny Justyna Kowalczyk
