Rozwód to jedno z najbardziej stresujących wydarzeń w życiu, które nie tylko kończy związek, ale także zmienia codzienność wszystkich jego uczestników. Gdy w grę wchodzi opieka nad dziećmi, sytuacja staje się jeszcze bardziej złożona i emocjonalna. Jak podzielić sprawowanie opieki i ustalić kontakty z dzieckiem pomiędzy rodzicami? Jak zapewnić dziecku stabilność i poczucie bezpieczeństwa? Co z alimentami?

W obliczu tych wyzwań pojawiło się rozwiązanie w postaci sprawowania opieki naprzemiennej nad dzieckiem, która jest alternatywą do tradycyjnej formy podziału, gdzie jeden rodzic przejmuje opiekę nad dzieckiem, a od drugiego egzekwowane są alimenty. Sprawowania opieki nad dzieckiem naprzemiennie pozwala zachować bliską relację rodziców z dzieckiem, jednocześnie wymagając od nich współpracy i zaangażowania. Jednak czy jest to zawsze najlepszy wybór? Jak piecza naprzemienna wpływa na dobro dziecka i jakie wyzwania niesie dla rodziców?

Zapraszamy do artykułu, w którym wyjaśniamy, czym jest opieka naprzemienna, jak wpływa na dziecko i jakie decyzje w tej sprawie podejmuje sąd. Dowiesz się także, jak wygląda kwestia płacenia alimentów oraz jaka jest rola adwokata czy też radcy prawnego w tej sprawie. 

Czym jest opieka naprzemienna i jak ustala ją sąd?

Opieka naprzemienna to forma opieki nad dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie trwania separacji, która daje prawo do kontaktu z dzieckiem i wykonywania władzy rodzicielskiej przez obojga rodziców. W formie opieki naprzemiennej   obowiązki i koszty wychowania są dzielone zwykle po połowie, a sprawowanie pieczy nad dzieckiem, odbywa się w powtarzających się okresach. Nie zawsze jest to podział 50-50% opieki w danym okresie. Wszystko zależy od indywidualnych ustaleń i możliwości, może to być 60-40% bądź 65-35%. Przykładowo dziecko może przebywać 3 dni u ojca, a następnie jest tydzień pod opieką matki. Taka forma opieki pozwala na utrzymaniu relacji dziecka z obojgiem rodziców oraz daje możliwość równomiernego zaangażowania się w jego wychowanie. 

Polskie prawo rodzinne nie reguluje tej formy wychowania dziecka. Do sprawowania opieki naprzemiennej wymagana jest pełna władza rodzicielska, jednak poza tym warunkiem Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie zawiera definicji, ani szczegółowych regulacji dotyczących tej formy opieki. 

Czym kieruje się sąd, ustalając kwestie opieki naprzemiennej nad dzieckiem?

Sąd ustala opiekę naprzemienną, biorąc pod uwagę szczegółową analizę, czy w danym przypadku taki model będzie zgodny z dobrem dziecka i jego realnymi potrzebami. Przed orzeczeniem decyzji sąd musi rozważyć wiele aspektów, w tym emocjonalny komfort dziecka, jego codzienne obowiązki oraz relację z rodzicami. Sąd bierze pod uwagę również zdanie dziecka, jeśli jest dojrzałe i w pełni świadome. Ustalenie opieki naprzemiennej nie jest automatyczne. Wymaga spełnienia kilku kluczowych warunków, takich jak zdolność rodziców do efektywnej współpracy i komunikacji. Ważne jest również, aby miejsca zamieszkania rodziców były względnie blisko siebie, aby uniknąć uciążliwego przemieszczania się dziecka między domami.

Czy można ustanowić opiekę naprzemienną bez zgody jednego rodzica?

Tak jak wspomnieliśmy powyżej, wspólne wychowanie dziecka wymaga porozumienia między rodzicami. Sąd szczególnie zwraca uwagę na to, czy rodzice potrafią działać razem w interesie dziecka. Częste konflikty mogłyby negatywnie wpłynąć na jego rozwój, samopoczucie i poczucie bezpieczeństwa. W przypadku wyraźnego konfliktu między rodzicami sąd nie orzeknie opieki naprzemiennej. 

Ustalenie opieki nad dzieckiem a miejsca zamieszkania 

Powtarzające się okresy opieki naprzemiennej polegają na tym, że dziecko przebywa na zmianę z każdym z rodziców przez określony czas. Z tego powodu istotne jest, aby miejsca pobytu znajdowały się blisko siebie. Opieka naprzemienna sprawdzi się najczęściej, jeśli byli małżonkowie mieszkają w tej samej miejscowości lub w niedalekiej odległości. Znaczna odległość może powodować konieczność przemieszczania się małoletniego dziecka na duże odległości, co może negatywnie wpłynąć na jego poczucie bezpieczeństwa, relacje społeczne i utrudniać regularne uczęszczanie do szkoły.

Zalety opieki naprzemiennej 

Naprzemienna piecza nad dzieckiem to model, który umożliwia dziecku regularne kontakty z obojgiem rodziców, m.in.:

• utrzymanie więzi z obojgiem rodziców, co jest jednym z najważniejszych elementów wychowania dziecka.
• poczucie bezpieczeństwa - stały kontakt z rodzicami wzmacnia emocjonalną stabilność dziecka.
• równomierne zaangażowanie rodziców - rodzice dziecka dzielą obowiązki związane z jego wychowaniem i zapewniają sobie wsparcie w tym trudnym procesie. 
• zachowanie równowagi - dziecko nie faworyzuje żadnego rodzica i  ma zapewnioną pełną rodzinę.

Kolejną zaletą jest możliwość skuteczniejszego egzekwowania alimentów. Badania pokazują, że regularne zajmowanie się dzieckiem zwiększa zaangażowanie w jego wychowanie i poczucie odpowiedzialności u rodzica. To przekłada się na bezproblemowe i regularne łożenie na utrzymanie dziecka.  

Wady opieki naprzemiennej – sprawdź czy to rozwiązanie dla Ciebie

Pomimo licznych zalet, należy zwrócić uwagę na wady, aby móc dokładnie rozważyć i upewnić się, czy naprzemienna opieka sprawdzi się w tej konkretnej sytuacji​​. Ustalenie opieki nad dzieckiem powinna być świadomą decyzją, która będzie zgodna z dobrem dziecka oraz możliwościami rodziców. Największe wady tego modelu to: 

• stres dla dziecka - jednym z największych wyzwań jest konieczność przemieszczania się dziecka między domami rodziców, co może sprzyjać poczuciu niestabilności,
• konflikty logistyczne - brak wspólnych ustaleń dotyczących harmonogramu, miejsca odbioru dziecka, czy podziału obowiązków wychowawczych może być źródłem chaosu i frustracji,
• potrzeba współpracy - to kluczowy element sukcesu wspólnej opieki rodziców nad dzieckiem. Małżonkowie muszą potrafić efektywnie się ze sobą komunikować i przestrzegać ustalonych zasad, co nie zawsze jest możliwe w przypadku braku porozumienia. 

Jeśli rodzice nie potrafią powstrzymać się od wzajemnych oskarżeń lub angażują dziecko w swoje konflikty, opieka naprzemienna może przynieść więcej szkody niż pożytku. Warto w tym kontekście skorzystać z pomocy mediatora lub adwokata/radcy prawnego, którzy pomogą znaleźć najlepsze rozwiązanie.

Opieka naprzemienna a alimenty - jak sąd orzeka w takich przypadkach?

Krąży mit, że przy naprzemiennej pieczy nad dzieckiem automatycznie znika obowiązek alimentacyjny. W rzeczywistości kwestię alimentów rozstrzyga sąd, biorąc pod uwagę sytuację materialną rodziców. Alimenty mogą zostać nałożone na jednego rodzica, jeśli jego dochody są znacznie wyższe niż dochody drugiego, lub gdy jeden z rodziców ponosi większe koszty związane z utrzymaniem dziecka. Jeśli dziecko mieszka przeważąjącą część czasu u jednego rodzica, wówczas sąd może ustalić wyższe alimenty dla drugiego rodzica, aby podział kosztów utrzymania był równy. Kwotę świadczenia alimentacyjnego ustala sąd, uwzględniając wszystkie powyższe czynniki​​.

Jak adwokat lub radca prawny może pomóc w ustanowieniu opieki nad dzieckiem po rozwodzie?

Adwokat bądź radca prawny to cenna pomoc w procesie ustalania opieki nad dzieckiem. Pomaga w przygotowaniu wniosku, w ustaleniach dotyczących kontaktu rodziców z dzieckiem, w tym w sporządzeniu szczegółowego porozumienia rodzicielskiego, które określa zakres i sposób wykonywania opieki naprzemiennej. Profesjonalna pomoc prawnika zwiększa szansę na pozytywne rozpatrzenie sprawy przez sąd. 

Wniosek o opiekę naprzemienną – najważniejsze wskazówki

Wniosek powinien być dokładnie przygotowany, ponieważ stanowi kluczowy element w postępowaniu sądowym. Pierwszym krokiem jest sporządzenie szczegółowego porozumienia rodzicielskiego, w którym należy określić harmonogram opieki nad dzieckiem, podział obowiązków oraz sposób pokrywania kosztów jego utrzymania. Dokument ten jest istotnym dowodem dla sądu, potwierdzającym, że rodzice są w stanie współpracować i kierują się dobrem dziecka.

Dodatkowo, ważne jest przedstawienie dowodów współpracy między rodzicami. Sąd musi mieć pewność, że byli partnerzy potrafią porozumiewać się w sprawach dotyczących wychowania i edukacji dziecka, a także że nie występują między nimi konflikty, które mogłyby wpłynąć negatywnie na sytuację dziecka. W przypadku starszych dzieci istotne może być także ich zdanie – sąd często bierze pod uwagę opinię dziecka, jeśli uzna je za wystarczająco dojrzałe, by wyrazić własne preferencje. Profesjonalnie przygotowany wniosek, uwzględniający wszystkie te aspekty, znacząco zwiększa szansę na pozytywne rozpatrzenie sprawy przez sąd.

Podsumowanie naprzemiennej pieczy nad dzieckiem przez rodziców

Opieka naprzemienna, zwana również naprzemienną pieczą nad dzieckiem, to coraz częściej wybierany sposób wychowywania dziecka po rozwodzie lub separacji, który pozwala na utrzymanie równowagi w relacjach dziecka z obojgiem rodziców. Opieka naprzemienna polega na sprawowaniu pieczy przez zarówno matkę jak i ojca.

Aby ten model opieki mógł dobrze funkcjonować, konieczna jest współpraca rodziców, jasno określone zasady i wspólne zaangażowanie w życie dziecka.

Choć opieka naprzemienna oferuje wiele korzyści, takich jak równomierne zaangażowanie rodziców w wychowanie i możliwość lepszego podziału kosztów utrzymania dziecka, niesie również wyzwania. Stres związany z częstymi zmianami miejsca pobyty, potencjalne konflikty logistyczne i konieczność ścisłej współpracy między rodzicami mogą okazać się trudne do przezwyciężenia w niektórych sytuacjach. Dlatego kluczowe jest, aby decyzja o tej formie opieki była zgodna z dobrem dziecka i uwzględniała jego potrzeby oraz opinię, jeśli jest ono dostatecznie świadome.

Warto pamiętać, że każde dziecko i każda rodzina są inne, a wybór tej formy opieki powinien być dokładnie przemyślany i dostosowany do konkretnej sytuacji życiowej. W ustaleniu i wypracowaniu najlepszych rozwiązań pomocny może być mediator lub adwokat/radca prawny. W efekcie dobrze wdrożona opieka naprzemienna może stać się stabilnym fundamentem dla dalszego rozwoju dziecka i wspólnej odpowiedzialności rodziców.

Potrzebują Państwo wsparcia w ustaleniu opieki naprzemiennej? Zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią Jaroch Pakos z Wrocławia.