Płacenie alimentów na dzieci to powszechne zjawisko, ale czy wiesz, że istnieją również alimenty od małżonka, które mogą obowiązywać nie tylko po orzeczeniu rozwodu, ale również w trakcie trwania małżeństwa? W polskim systemie prawnym obowiązek alimentacyjny nie ogranicza się wyłącznie do dzieci – w pewnych przypadkach również były małżonek może mieć prawo do otrzymywania wsparcia finansowego od drugiej strony. Alimenty na rzecz byłego małżonka mogą być przyznane zarówno w sytuacji rozwodu z orzeczeniem o winie, jak i bez takiego rozstrzygnięcia. Przyznanie alimentów na byłego małżonka w rozwodzie bez orzekania o winie jest często rozwiązaniem tymczasowym, mającym na celu zapewnienie mu środków do życia do czasu, aż odzyska pełną niezależność finansową. 

Jeśli chcesz dowiedzieć się kto i w jakich przypadkach może ubiegać się o alimenty na byłego małżonka, jak długo trzeba je płacić oraz co decyduje o ich wysokości, to zachęcamy do zapoznania się z artykułem. 

Alimenty od byłego małżonka - komu przysługują?

Są różne sytuacje i powody, przez które dochodzi do rozpadu związku małżeńskiego. Sąd może orzec rozpad małżeństwa z orzeczeniem o winie jednego z małżonków lub bez takiego orzeczenia. Ma to istotny wpływ na decyzję sędziego w sprawie nałożenia obowiązkowych świadczeń pieniężnych. Małżonek domagający się alimentów powinien spełniać pewne kryteria, aby je uzyskać. Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym osoba winna rozpadu małżeństwa nie może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego płacenia alimentów. Co to oznacza?

W sytuacji kiedy rozwód został przyznany z orzeczeniem o winie jednego z małżonków, wówczas sąd ma podstawy do nałożenia obowiązku alimentacyjnego na małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego. Mówiąc prościej, wniosek o alimenty może złożyć wyłącznie małżonek uznany za niewinnego. Jeśli rozpad małżeństwa nastąpił bez orzeczenia o winie, to o alimenty może ubiegać się osoba, która nie jest w stanie samodzielnie zaspokoić swoich potrzeb.

W jakich sytuacjach można uzyskać alimenty od małżonka?

Alimenty po rozwodzie uzyskuje się w wyniku orzeczenia sądowego, które uwzględnia potrzeby osoby uprawnionej oraz możliwości finansowe drugiego małżonka. W sytuacji kiedy rozwód jest bez orzeczonej winy to osoba, która decyduje się na złożenie wniosku o alimenty, musi udowodnić, że w wyniku rozpadu małżeństwa znalazła się w stanie niedostatku. Termin ten przybliżymy dokładnie w dalszej części artykułu. 

Jeśli jednak jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozstania, wówczas na żądanie małżonka niewinnego sąd może przyznać mu alimenty, aby umożliwić utrzymanie zbliżonego poziomu życia, jaki małżonek prowadził w trakcie trwania małżeństwa. Jest to jednak rzadziej stosowane i wymaga konkretnych dowodów dotyczących kosztów życia.

Alimenty na małżonka w stanie niedostatku – co to oznacza?

Małżonek, który znajduje się w niedostatku, ma prawo żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków. Niedostatek oznacza brak środków do zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Kiedy sytuacja materialna uległa pogorszeniu na skutek rozpadu małżeństwa, a usprawiedliwione potrzeby nie mogą zostać zaspokojone bez pomocy drugiego małżonka, sąd może przyznać obowiązek płacenia alimentów.  

Obowiązek alimentacyjny w trakcie trwania małżeństwa 

Polski Kodeks rodzinny i opiekuńczy (KRiO) mówi o tym, że małżonkowie mają równe prawa i obowiązki. Obejmuje to wspólne pożycie, wzajemną pomoc, lojalność, wierność oraz współdziałanie dla dobra rodziny. Przepisy te mają charakter bezwzględnie obowiązujący, co oznacza, że każdy z małżonków musi przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny zgodnie ze swoimi możliwościami. W przypadku trudności sąd może nakazać przekazywanie wynagrodzenia jednego z małżonków do drugiego, by zapewnić środki na utrzymanie rodziny.

Zdarza się, że jeden z małżonków znajduje się w szczególnej sytuacji życiowej, która wymaga wsparcia finansowego od drugiej strony, np. jest niezdolny do pracy z powodu trwałego uszczerbku na zdrowiu, niepełnosprawności, wieku lub innych poważnych powodów, które uniemożliwiają jej samodzielne zarabianie. Wówczas sąd ma podstawy, aby nałożyć dożywotnie alimenty. 

Podsumowując w sytuacjach, gdy jeden z małżonków nie spełnia swoich obowiązków związanych z dostarczaniem środków utrzymania w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb drugiej strony, wówczas małżonek może zgłosić się do sądu, aby uzyskać alimenty na czas trwania małżeństwa.

Wysokość alimentów na małżonka – co wpływa na orzeczenie sądu?

Kwota alimentów na małżonka po rozwodzie nie jest ustalona w ścisłych widełkach, ponieważ zależy od wielu indywidualnych czynników.  Sąd analizuje możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego małżonka, a alimenty przyznawane są wyłącznie w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego. To oznacza, że świadczenia mają zaspokajać jego realne potrzeby, a nie wykraczać poza nie. W praktyce często oscyluje od 500 do 2000 zł, przy przeciętnych dochodach osoby zobowiązanej. W tej wysokości alimenty mogą pokrywać wydatki na codzienne życie, takie jak jedzenie, rachunki i inne niezbędne potrzeby.

Ile wynoszą alimenty na żonę lub męża po rozwodzie?

Wysokość alimentów może różnić się w zależności od długości trwania małżeństwa, stopnia pogorszenia sytuacji materialnej po rozwodzie oraz od tego, czy rozwód został orzeczony z winy jednego z małżonków. Jeśli dochody jednego małżonka są znaczne lub małżonek w potrzebie wymaga szczególnego wsparcia (np. ze względu na stan zdrowia), alimenty mogą wynosić kilka tysięcy złotych miesięcznie (np. od 3000 do nawet 10 000 zł i więcej). Ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd orzeka wtedy o wyższej kwocie, jeśli małżonek jest niezdolny do samodzielnego utrzymania i nie ma środków do życia.

Jak długo trzeba płacić alimenty na rzecz byłego małżonka po rozwodzie? Czy alimenty mogą być dożywotnie?

Obowiązek alimentacyjny wobec byłego małżonka może trwać przez określony czas, ale w pewnych sytuacjach sąd może orzec nawet dożywotnie alimenty. Kluczowym czynnikiem decydującym o jego długości trwania jest sytuacja materialna małżonka po rozwodzie. Jeśli rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd może zobowiązać drugiego małżonka do dostarczania środków utrzymania przez dłuższy okres, a nawet dożywotnio, o ile istnieją wyjątkowe okoliczności.

W polskim prawie alimentacyjnym istnieje zasada, że po pięciu latach od rozwodu można ubiegać się o zniesienie obowiązku alimentacyjnego. Jednak, jeśli wyjątkowe okoliczności sąd uzna za dostateczne, np. stan zdrowia lub wiek uprawnionego, obowiązek ten może zostać przedłużony na dłużej, a nawet utrzymany na stałe.

Prawo przewiduje, że obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi istnieje aż do momentu ustania małżeństwa lub zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa. Wówczas alimenty na żonę po rozwodzie przestają obowiązywać, a obowiązek dostarczania środków utrzymania przechodzi na nowego małżonka. 

Podsumowując, obowiązek płacenia alimentów na byłą żonę lub byłego męża zazwyczaj wygasa po pięciu latach od orzeczenia rozwodu, chyba że wystąpią szczególne okoliczności, które mogą prowadzić do przedłużenia tego obowiązku. W przypadku zawarcia nowego małżeństwa przez uprawnionego, obowiązek alimentacyjny zazwyczaj wygasa automatycznie.

Alimenty po rozwodzie - podsumowanie

Obowiązek płacenia alimentów na byłego małżonka, w tym na byłą żonę czy męża, zależy od kilku czynników określonych w przepisach prawa rodzinnego. Po rozwodzie alimenty mogą zostać przyznane, jeśli małżonek znajduje się w trudnej sytuacji finansowej lub znacząco pogorszyła się jego sytuacja materialna. Sąd rozpatruje takie roszczenia, analizując zarówno potrzeby małżonka uprawnionego do alimentów, jak i możliwości zarobkowe osoby zobowiązanej do ich płacenia. Warto pamiętać, że jeśli rozwód został orzeczony z wyłącznej winy jednej ze stron, tylko małżonek niewinny może wystąpić o alimenty w celu zaspokojenia swoich usprawiedliwionych potrzeb, nawet jeśli nie jest w niedostatku. Alimenty mogą mieć charakter czasowy lub bezterminowy, jednak wygasają w przypadku ponownego małżeństwa uprawnionego lub znacznej poprawy jego sytuacji finansowej. 

Jeśli potrzebujesz wsparcia doświadczonego prawnika w sprawach rodzinnych, który specjalizuje się w rozwodach i alimentach, skontaktuj się z nami. Jesteśmy kancelarią prawną z Wrocławia, która przeprowadzi Cię przez cały proces w możliwie sprawny sposób.