Spółka z o.o. jest jedną z najpopularniejszych form prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, głównie ze względu na ograniczoną odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki. To samo występuje zresztą w przypadku innych spółek kapitałowych, w tym prostej spółki akcyjnej. Jednak to założenie spółki z o.o. jest najłatwiejsze i najszybsze — na start wystarczy kapitał zakładowy w wysokości 5 000 zł. Obok wspólników, czyli właścicieli spółki, w jej skład wchodzi powołany przez nich zarząd. Sami wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania ani działania powiązane ze spółką. Zdecydowanie większa część odpowiedzialności w spółce z o.o. leży po stronie członków zarządu. Zagadnienie związane z zobowiązaniami wobec spółki przez zarząd jest bardziej złożone, dlatego w tym artykule spróbujemy przybliżyć ten temat. Zapraszamy do lektury.

Podstawowa rola zarządu w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością

Jak już wspomnieliśmy na samym początku, wspólnicy nie odpowiadają za codzienne działania spółki. Ich główna rola polega na podejmowaniu decyzji w kluczowych, strategicznych dla spółki sprawach. To powołany przez właścicieli zarząd ponosi odpowiedzialność za prowadzenie  spraw spółki oraz reprezentuje ją na zewnątrz. Podstawowe obowiązki obejmują m.in. dbanie o prawidłowe prowadzenie księgowości, terminowe składanie sprawozdań finansowych oraz działanie w interesie spółki. 

Odpowiedzialność członka zarządu za zobowiązania spółki

Kiedy spółka zaciąga dług, na przykład pożyczając pieniądze, to dłużnikiem staje się sama spółka, a nie jej wspólnicy. W związku z tym wierzyciel spółki na podstawie art. 299 KSH nie może domagać się spłaty tego długu od wspólników. W momencie kiedy fundusze samej spółki są niewystarczające do pokrycia długu, to cała odpowiedzialność spada na członków zarządu, którzy muszą pokryć jej zobowiązana swoim majątkiem. W jaki sposób?

Zgodnie z art. 299 Kodeksu spółek handlowych, jeśli egzekucja z majątku spółki okazała się bezskuteczna, to członkowie jej zarządu odpowiadają solidarnie za zobowiązania finansowe spółki całym swoim majątkiem osobistym.

Odpowiedzialność zarządu za zobowiązania podatkowe

W sprawę przeciwko spółce z o.o. mogą włączyć się organy podatkowe i dochodzić zaległości podatkowych bezpośrednio od członków zarządu organu. Odpowiedzialność członka zarządu za zobowiązania ma charakter osobisty i jest przewidziana przez przepisy prawa podatkowego oraz Kodeksu spółek handlowych.

Kiedy zarząd powinien zgłosić wniosek o ogłoszenie upadłości? 

Zgodnie z przepisami prawa, zarządzający spółką z o.o. ponoszą odpowiedzialność za terminowe zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości w sytuacji, gdy spółka staje się niewypłacalna.

Niewypłacalność występuje, gdy spółka nie jest w stanie regulować swoich wymagalnych zobowiązań finansowych. Jeżeli osoby zarządzające zaniedbają ten obowiązek, mogą zostać pociągnięte do odpowiedzialności za długi spółki. Zarząd powinien złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości spółki w ciągu 30 dni od dnia, w którym spółka zbankrutowała (okazała się niewypłacalna). Zaniedbanie tego obowiązku może prowadzić do indywidualnej odpowiedzialności personalnej zarządu za długi spółki. 

Odpowiedzialność karna członków zarządu

W przypadku, gdy członek zarządu świadomie nie zgłosi wniosku o ogłoszenie upadłości, może on ponieść odpowiedzialność karną. Zgodnie z przepisami kodeksu karnego, za działanie na szkodę wierzycieli spółki, członek zarządu może być skazany na karę grzywny, ograniczenia wolności lub nawet pozbawienia wolności. Takie sankcje mają na celu zapobiegnięcie sytuacjom, w których członkowie zarządu celowo unikają zgłoszenia upadłości, aby ukryć trudną sytuację finansową spółki. 

Czy zarząd może zostać zwolniony z odpowiedzialności za długi spółki z o.o.? 

Kodeks spółek handlowych przewiduje sytuacje, w których osoba zarządzająca- pozwany może być zwolniony z odpowiedzialności. 

Członek zarządu może uniknąć odpowiedzialności, jeśli wykaże, że zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło w terminie lub że brak zgłoszenia nie wynikał z jego winy. Przykładem może być sytuacja, w której członek zarządu udowodni, że nie miał wpływu na decyzje zarządu lub że mimo starań nie mógł uzyskać informacji o faktycznej sytuacji finansowej spółki. 

W jakiej jeszcze sytuacji członek zarządu może się bronić przed obowiązkiem zapłaty?

Osoby zarządzające spółką z ograniczoną odpowiedzialnością mogą ponadto uniknąć osobistej odpowiedzialności za długi spółki, jeśli uda im się udowodnić, że brak zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości nie spowodował szkody wierzycieli. Oznacza to, że muszą udowodnić, iż mimo niezgłoszenia wniosku o upadłość, wierzyciele nie ponieśli strat wynikających z ich działań lub zaniechań. Na przykład, mogą to zrobić, przedstawiając dowody, że w okresie, w którym wniosek o upadłość powinien zostać zgłoszony, spółka nadal była w stanie regulować swoje zobowiązania na bieżąco, a wierzyciele otrzymywali płatności zgodnie z umowami.

Członkowie zarządu  mogą jeszcze uwolnić się od odpowiedzialności, jeśli wykażą, że w terminie 30 dni od powstania stanu niewypłacalności dokonano otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego bądź też zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu.

Czy wspólnik zawsze może bronić się przed odpowiedzialnością za zobowiązania spółki?

Warto pamiętać o specyficznej sytuacji, w której wspólnik nie może skorzystać z ochrony przed odpowiedzialnością za zobowiązania spółki. Taka sytuacja występuje, gdy wspólnik jednocześnie pełni funkcję członka zarządu. W tym przypadku przepisy dotyczące odpowiedzialności członków zarządu mają pierwszeństwo, co oznacza, że osoba ta, mimo że jest wspólnikiem, będzie musiała odpowiadać za zobowiązania spółki zgodnie z zasadami obowiązującymi członków zarządu.

Odpowiedzialność w spółce z o.o — podsumowanie.

W spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością wspólnicy nie odpowiadają za ewentualne długi. Odpowiedzialność finansowa przechodzi na członków zarządu spółki z o.o. w momencie kiedy spółka nie ma funduszy na pokrycie zobowiązań. Członkowie zarządu spółki muszą być świadomi, że w przypadku bezskuteczności egzekucji z majątku spółki mogą odpowiadać za jej zobowiązania własnym majątkiem. Aby uniknąć takiej sytuacji, należy:

•  w odpowiednim terminie ogłosić upadek spółki lub w tym terminie otworzyć postępowanie restrukturyzacyjne lub zatwierdzić układ, lub
• pomimo braku działań wskazanych wyżej udowodnić, że wierzyciele nie ponieśli szkody, lub
•  wykazać, że brak zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości nie wynikał z winy członka zarządu.

Jesteś zainteresowany tematem odpowiedzialności członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością? Jako kancelaria prawna z Wrocławia specjalizujemy się w obsłudze przedsiębiorców. Zapraszamy do kontaktu: kontakt@kancelaria-jp.pl