Współżycie małżonków a rozwód
Odmowa współżycia a przyczyna rozwodu
Zgodnie ze słownikiem PWN "współżyć" oznacza: "obcować, utrzymywać kontakt z kimś innym, wieść z kimś wspólne życie" albo "mieć z kimś stosunki płciowe". Współżycie w rozumieniu stosunków płciowych stanowi jedną z przesłanek zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego, co daje asumpt do orzeczenia rozwodu. W niniejszym wpisie dowiesz się, że związek małżeński nie opiera się tylko na współżyciu fizycznym - nie tylko zdaniem autora, ale również kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, a w konsekwencji też Sądu. Adwokaci i radcowie prawni z naszej kancelarii pomogą Ci w zbadaniu przesłanek orzeczenia rozwodu i doradzą najlepsze rozwiązanie. Zapraszam do lektury- współżycie małżonków a rozwód.
Jakie są przesłanki rozwodu?
Kiedy można mówić o wygaśnięciu więzi w małżeństwie? Zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego jako przesłanka w wyrokach rozwodowych
Sąd może orzec rozwód w sytuacji, kiedy między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego.
O trwałym "rozpadzie" małżeństwa możemy mówić w sytuacji, kiedy dojdzie do wygaśnięcia:
- więzi emocjonalnej (duchowej).
- więzi fizycznej (intymnej).
- więzi gospodarczej (ekonomicznej).
Więzi emocjonalne (duchowe) należy rozumieć jako zespół wzajemnych uczuć, miłości i przywiązania. Przyjmuje się, że wspólnota duchowa polega na wzajemnym, pozytywnym stosunku uczuciowym małżonków, szacunku, zaufaniu, szczerości, lojalności, wyrozumiałości, na respektowaniu osobistych cech małżonka, uwzględnieniu jego osobistych potrzeb oraz gotowości do ustępstw oraz kompromisów (wyrok Sądu Najwyższego z 6 lutego 2002 r., V CKN 741/00).
Więź fizyczną (intymną) należy rozumieć przede wszystkim jako współżycie fizyczne. Więź fizyczna między małżonkami może objawiać się w wielu innych aspektach aniżeli "ostateczny akt uniesienia miłosnego". Każde indywiduum ma inne potrzeby, dlatego też słusznym się zdaje uwzględnienie ogólnie rozumianego braku okazywania czułości fizycznych partnerowi.
Więź gospodarcza (ekonomiczna) utożsamiana jest co do zasady z prowadzeniem przez małżonków wspólnego gospodarstwa domowego, tj. we wspólnym zamieszkiwaniu, posiadaniu wspólnego majątku, prowadzeniu jednego gospodarstwa domowego, a nawet przygotowywaniu i wspólnym spożywaniu posiłków. Niniejsza więź odnosi się również co do prowadzenia przez małżonków, bądź jednego z nich działalności gospodarczej, w której oboje małżonkowie są zaangażowani. Co interesujące, gdy przy zupełnym braku więzi emocjonalnej i fizycznej pozostaną pewne elementy więzi gospodarczej, rozpad pożycia małżeńskiego może być mimo to uznany za zupełny, jeśli utrzymanie elementów więzi gospodarczej wywołane zostało szczególnymi okolicznościami (uchwała Sądu Najwyższego z 18 marca 1968 r., III CZP 70/66).
Kiedy sąd nie może orzec rozwodu?
W tym miejscu warto zwrócić uwagę na dwie negatywne (czyli takie które nie mogą nastąpić) przesłanki orzeczenia rozwodu, a mianowicie sytuację, w której w skutek rozwodu miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków oraz sytuację, gdzie rozwodu żąda małżonek wyłącznie winny wygaśnięcia pożycia.
W pierwszej sytuacji co do zasady rozwód rodziców zawsze odbija się na dobru małoletnich dzieci, ale nie zawsze w sposób negatywny. Istotna jest postawa małżonków, którzy pomimo zaistnienia stanu uzasadniającego rozwód, o którym była mowa powyżej, troszczą się o dziecko i współpracują w sprawach, które dotyczą dziecka. Postawa małżonków winna wynikać z miłości do dziecka, bez względu na wzajemne relacje pomiędzy małżonkami. Ustawodawca dał możliwość realizowania troski o dobro małoletnich dzieci dając Sądowi orzekającemu rozwód możliwość uregulowania w wyroku rozwodowym władzy rodzicielskiej oraz kontaktów z dzieckiem.
W drugiej sytuacji wyjaśnienie jest zgoła oczywiste, albowiem "winowajca" nie może być traktowany preferencyjnie. W tym też przypadku decyzja o rozwodzie nie leży w rękach jednego z małżonków. Małżonek wyłącznie winny wygaśnięcia ww. więzi może wnieść pozew o rozwód, nie mając jednak zgody na rozwód od drugiego małżonka, musi się liczyć z tym, że do rozwodu nie dojdzie, a małżeństwo będzie nadal trwać.
Rozwód z powodu braku współżycia w małżeństwie
Rozwód z powodu odmowy współżycia, jego całkowitego braku czy też okazywania innych fizycznych czułości nie może stanowić samodzielnej przesłanki w sprawach o rozwód. Oczywiście, kiedy jest mowa o współżyciu w małżeństwie, a nie w przypadku zdrady małżeńskiej (w tym wypadku to inna kwestia i możliwość rozwodu z winy zdradzającego).
Aby zapadł stosowny wyrok rozwodowy musi dojść do kumulatywnego ziszczenia się przesłanek.
Brak współżycia, jego odmowa, czy też odmowa okazywania innych czułości może jednak stworzyć efekt domina. Dla lepszego zobrazowania przykład: Małżonek notorycznie odmawia zaspokajania potrzeb intymnych drugiego małżonka. W małżeństwie zaczyna powstawać niepokój i inne negatywne emocje, małżonkowie zaczynają się oddalać od siebie emocjonalnie - miłość wygasa. Następnie, kiedy nie ma już miłości (emocjonalnej i fizycznej) dochodzi do rozdzielania więzi ekonomicznych. W konsekwencji zostaje tylko przyzwyczajenie, sentyment.
Sytuacja ma się jednak odmiennie, jeżeli powyższe wynika z okoliczności niezależnych od małżonków lub z ich zgodnej woli uzasadnionej okolicznościami życiowymi. Ustanie współżycia może nastąpić na skutek choroby małżonka, rozłączenia małżonków spowodowane pobytem w szpitalu, długotrwałym wyjazdem służbowym, pracą zarobkową małżonków w różnych odległych od siebie miejscowościach, czy też krajach.
Co oznacza trwały rozkład pożycia?
Trwałość rozkładu pożycia można stwierdzić dopiero, gdy rozkład jest już zupełny. Rozkład pożycia jest trwały, gdy brak jest perspektyw powrotu małżonków do wspólnego pożycia. Do uznania, że rozkład jest trwały nie jest konieczne stwierdzenie, że powrót do pożycia jest bezwzględnie wyłączony. Wystarczy oparta na doświadczeniu życiowym ocena, że w okolicznościach sprawy powrót do wspólnego pożycia nie nastąpi. Należy przy tym mieć na uwadze indywidualne cechy charakteru stron postępowania rozwodowego.
Kancelaria Jaroch Pakos to zespół radców prawnych i adwokatów posiadających doświadczenie w prowadzeniu spraw rozwodowych. Zachęcamy do kontaktu: kontakt@kancelaria-jp.pl
aplikant radcowski Damian Jacenko
(K. Osajda (red. serii), M. Domański, J. Słyk (red. tomu), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Wyd. 10, Warszawa 2023).
