Wiele osób prowadzących własną działalność gospodarczą i będąc zatrudnionych na kontrakcie B2B, wskazuje, że zwolnienie lekarskie w ich przypadku zwyczajnie się nie opłaca. Przedsiębiorcy, którzy zdecydowali się opłacać dobrowolnie składki na zasiłek chorobowy takie świadczenie, uzyskują w przypadku niezdolności do pracy. Przyjrzyjmy się zatem dokładnie, jak wygląda kwestia ubezpieczenia chorobowego dla osób prowadzących działalność gospodarczą.

Składka chorobowa — dobrowolna czy obowiązkowa?

Jak wspomniałam wyżej, opłacanie składek na ubezpieczenie chorobowe jest dla przedsiębiorcy dobrowolne. Przedsiębiorca zostanie objęty ubezpieczeniem od dnia, który wskazał w zgłoszeniu. W przypadku dobrowolnego ubezpieczenia przedsiębiorca ma prawo do zasiłku dopiero po 90 dniach nieprzerwanego ubezpieczenie chorobowego (tzw. okres wyczekiwania). Kolejnym warunkiem do wypłaty świadczenia chorobowego jest opłacanie składki chorobowej w terminie. 

Wysokość zasiłku chorobowego dla przedsiębiorcy

Najwięcej kontrowersji wzbudza wysokość takiego zasiłku. Przyjrzyjmy się zatem przepisom. Zgodnie z art. 11 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa miesięczny zasiłek chorobowy, wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku (100 % dla przy niezdolności do pracy w okresie ciąży). 

Jeśli myśleliście, że zasiłek jest większy, im więcej zarobicie w ostatnich miesiącach, to spieszymy wyprowadzić Was z błędu. Przy obliczaniu wysokości zasiłku chorobowego należy wziąć pod uwagę podstawę wymiaru składek, a nie uzyskiwany przez nas przychód, ponieważ podstawę wymiaru dla zasiłku chorobowego stanowi średnia podstawa wymiaru składek z ostatnich 12 miesięcy, pomniejszona o wskaźnik w wysokości 13,71%.

Przedsiębiorcy mogą odprowadzać minimalne składki do ZUS. Kwota ta różni się w zależności od tego, czy opłacają pełne składki, czyli tzw. Duży ZUS czy korzystają z ulgi tzw. Mały ZUS.

Podstawa wymiaru składki na własnej działalności gospodarczej

Minimalna podstawa wymiaru dla przedsiębiorcy opłacającego Duży ZUS wynosi w 2024 roku 4694,40 zł, natomiast w 2023 roku wynosiła 4 161,00 zł. W przypadku małego ZUSu jest to w 2024 roku kwota 1272,60 zł (do czerwca 2024), a w 2023 roku 1080 zł (od lipca 2023 r., natomiast do lipca- 1047 zł)

Oczywiście, jako przedsiębiorca masz prawo zadeklarować wyższą podstawę wymiaru składek. Wyższa podstawa to oczywiście wyższy zasiłek. Jeśli nie masz pewności, jaka podstawa wymiaru Twoich składek została zadeklarowana do ZUS, to łatwo sprawdzić to na portalu ZUS PUE w zakładce Ubezpieczony - > Informacje o podstawach i składkach.

Załóżmy zatem, że jako przedsiębiorca otrzymujemy od lekarza zwolnienie l4 na cały czerwiec 2024 r., zatem na okres 30 dni. Jaka będzie przysługiwać nam wysokość zasiłku i jak otrzymać zasiłek chorobowy za ten okres? Rozbijmy to na dwa warianty, przy założeniu, że opłacamy minimalne składki:

1. Mały ZUS

2023 rok

1047 zł - 13,71 %= 903,45 zł

1080 zł -13,71% = 932 zł

2024 rok

1272,60 zł –13,71% = 1098,13 zł

Teraz liczymy średnią z ostatnich 12 miesięcy:

czerwiec 2023- 903,45 zł

lipiec- grudzień 2023- 932 zł x 6= 5592 zł

styczeń-maj 2024- 1098,13 × 5= 5490,65 zł

razem- 11986,1 zł

Tę kwotę dzielimy przez 12 miesięcy- 11986,10 zł : 12= 915,45 zł, a następnie wyliczamy z niej 80 %. Zatem za 30 dni czerwca 2024 otrzymalibyśmy kwotę zasiłku w wysokości 732, 36 zł. 

2. Duży ZUS

2023 rok

4161 zł - 13,71 %= 3590,53 zł

2024 rok

4694,40 zł –13,71% = 4050,80 zł

Teraz liczymy średnią z ostatnich 12 miesięcy:

czerwiec- grudzień 2023- 3590,53 zł x 7= 25133,71 zł

styczeń-maj 2024- 4050,80 zł × 5= 20254 zł

razem- 45387,71 zł

Tę kwotę dzielimy przez 12 miesięcy- 45387,71 zł : 12= 3782,31, a następnie wyliczamy z niej kwotę zasiłku w wysokości 80 %. Zatem za 30 dni czerwca 2024 otrzymalibyśmy zasiłek chorobowy w wysokości 3025,84 zł. 

Obowiązki przedsiębiorcy w trakcie zwolnienia lekarskiego

Warto przy tych wyliczeniach podkreślić, że jest to nadal kwota brutto, zatem zobowiązani bylibyśmy do zapłaty jeszcze podatku dochodowego. 

W trakcie zwolnienia chorobowego przedsiębiorca jest zwolniony od opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. W tym celu należy złożyć deklarację ZUS DRA. Zwolnienie od obowiązku opłacania składek ZUS nie dotyczy to jednak składki zdrowotnej, która opłacana jest w całości.

Jak złożyć wniosek do ZUS o zasiłek dla przedsiębiorcy?

Przebywający na zwolnieniu lekarskim przedsiębiorca jest zobowiązany przedłożyć do ZUS zwolnienie lekarskie (ZUS ZLA), a także wypełniony formularz ZUS Z-3b. Te dokumenty należy złożyć do urzędu w terminie 7 dni od daty wystawienia zwolnienia lekarskiego. Z kolei wypłata zasiłku następuje w terminie 30 dni od daty otrzymania wniosku. 

Czego nie wolno robić na L4 na działalności gospodarczej?

Aby nie tracić prawa do zasiłku chorobowego, należy przestrzegać pewnych zasad. Jako osoba chora nie możesz podejmować się działań o charakterze zarobkowym. Tutaj niestety orzecznictwo pozostaje wiele sporów. Przede wszystkim za działania o takim charakterze uważa się m.in. wydawanie poleceń pracownikom, odbywanie spotkań z klientami lub kontrahentami, ale również przyjmowanie i wydawania towaru.

Dopuszcza się wykonywanie pewnych czynności, które nie mają charakteru zarobkowego oraz takich, od których uzależnione jest prowadzenie całego przedsiębiorstwa jak podpisywanie faktur, przelewów czy listy płac. W doktrynie zaleca się na czas l4 na własnej działalności do ustanowienia pełnomocnika, który wyręczy przedsiębiorcę w jego obowiązkach, co da również pewność, że przedsiębiorca wykorzystuje zwolnienie lekarskie zgodnie z jego przeznaczeniem.

Nasza kancelaria to specjaliści od prowadzenia działalności gospodarczej. Jeśli jesteś zainteresowany naszym wsparciem lub doradztwem zapraszamy do kontaktu: kontakt@kancelaria-jp.pl

radca prawny Ewelina Jasion

Zobacz też: 

Prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej

Zawieszenie a zamknięcie działalności gospodarczej