Jak przebiega rejestracja spółki cywilnej?

Czym jest spółka cywilna?

Jak przebiega rejestracja spółki cywilnej? Spółka cywilna, podobnie jak spółka jawna, partnerska, komandytowa i komandytowo-akcyjna, jest spółką osobową. Jej działalność oparta jest na osobistej więzi pomiędzy wspólnikami, których musi być co najmniej dwóch. W praktyce najczęściej spółkę cywilną zakładają osoby fizyczne, choć nie ma przeszkód, żeby wspólnikami tej spółki były również osoby prawne. Przed podjęciem działalności w ramach spółki cywilnej warto się jednak zastanowić. O ile bowiem spółka cywilna może zostać założona w sposób prosty i odformalizowany, o tyle relacja pomiędzy jej wspólnikami wymagająca dużego zaufania i odpowiedzialności za wspólne interesy już od zawarcia umowy spółki cywilnej może prosta nie być.

Szczególnie z uwagi na charakter spółki cywilnej, gdzie każdy wspólnik jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki a jednocześnie majątek spółki jest majątkiem wspólnym jej założycieli i to oni, a nie sama spółka, ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem. Dodatkowo odpowiedzialność wspólników ma charakter solidarny, co oznacza, że to potencjalny wierzyciel będzie decydował o tym z majątku, którego ze wspólników będzie egzekwował przysługujące mu roszczenie i to niezależnie od tego z czyjej winy szkoda powstała oraz niezależnie od wysokości wkładów wniesionych do spółki przez każdego z nich.   

Jeśli jednak po przeanalizowaniu wszystkich za i przeciw zdecydujemy się na prowadzenie działalności w formie spółki cywilnej, nic bardziej prostszego.

Założenie spółki cywilnej krok po kroku. 

Krok 1. Jak powstaje spółka cywilna? Wspólny cel gospodarczy wspólników - co oznacza? 

Założenie spółki cywilnej wymaga zawarcia umowy spółki. Zgodnie z art. 860 k.c. na mocy takiej umowy, wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób w niej określony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Wkład może polegać na wniesieniu do spółki własności lub innych praw albo na świadczeniu usług, o tym decydują jej założyciele. W pierwszej kolejności należy więc zastanowić się nad celem gospodarczym, a w dalszej kolejności za pomocą jakich narzędzi lub środków cel ten będziemy realizować.    

Krok 2. Umowa spółki cywilnej - niezbędne postanowienia umowne, nazwa spółki cywilnej.

Spółka cywilna jest umową. Powstaje z chwilą jej zawarcia, z tą datą pomiędzy jej założycielami powstaje zobowiązaniowy stosunek prawny. Jakie postanowienia więc musimy zawrzeć w umowie spółki cywilnej, żeby była ważna? Odpowiedzi należy szukać w kodeksie cywilnym. Zgodnie z przywołanym art. 860 k.c. umowa musi co najmniej zawierać oznaczenie wspólników, wspólny cel gospodarczy, rodzaj działalności i wniesione wkłady (tzw. essentialia negotti). Przygotowując umowę spółki cywilnej możesz korzystać z uregulowań kodeksowych tj. art. 860 i nast. k.c. ale możesz również uregulować w nie wiele innych kwestii, w tym np. sposób funkcjonowania spółki. Granicę wyznacza tu zasada swobody kontraktowej, co oznacza, że treść umowy ani jej cel nie mogą sprzeciwiać się właściwości (naturze) tej spółki, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.         

Co istotne, zgodnie z regulacją kodeksową, każdy wspólnik jest uprawniony do równego udziału w zyskach i w tym samym stosunku uczestniczy w stratach, bez względu na rodzaj i wartość wkładu do spółki. W umowie spółki można jednak inaczej ustalić stosunek udziału wspólników w zyskach i stratach. Można nawet zwolnić niektórych wspólników od udziału w stratach. Natomiast nie można wyłączyć wspólnika od udziału w zyskach. Ustalony w umowie stosunek udziału wspólnika w zyskach odnosi się w razie wątpliwości także do udziału w stratach. Warto więc to przemyśleć.

Krok 3. Forma umowy.

Umowę spółki cywilnej należy zawrzeć w formie pisemnej. Niedochowanie tej formy nie skutkuje jednak jej nieważnością, chyba, że jednym ze wspólników jest podmiot podlegający wpisowi do KRS. Forma pisemna w przypadku tej spółki zastrzeżona jest dla celów dowodowych. Szczególna forma aktu notarialnego jest wymagana dla umowy spółki wyłącznie w przypadku gdy do spółki tytułem wkładu ma być wniesiona nieruchomość, a jeśli nieruchomości stanowi majątek spółki - forma ta jest wymagana dla zmiany umowy, przystąpienia wspólnika do spółki, rozwiązania spółki za zgodą wspólników oraz wypowiedzenia udziału przez wspólnika lub wierzyciela. 

Dla zachowania formy pisemnej wspólnicy spółki cywilnej będący osobami fizycznymi muszą jedynie złożyć własnoręczne podpisy pod umową i od daty zawarcia umowy spółki mogą już zacząć prowadzić działalność spółki cywilnej.   

Krok 4. Rejestracja spółki cywilnej. Gdzie i jakich zgłoszeń spółka wymaga? KRS czy CEIDG? 

Spółka cywilna powstaje z dniem zawarcia umowy. Musimy jednak pamiętać, że status przedsiębiorcy w przypadku tego podmiotu przysługuje wspólnikom spółki, a nie spółce ponieważ sama spółka nie prowadzi działalności gospodarczej. Spółka cywilna nie posiada zdolności prawnej, zdolności do czynności prawnych, zdolności sądowej ani zdolności upadłościowych czy wekslowej. Dlatego nie wymaga zgłoszenia do rejestru sądowego ani nie podlega rejestracji w centralnej ewidencji i informacji o działalności gospodarczej. Przedsiębiorcami są wspólnicy spółki cywilnej, którzy winni złożyć wniosek o wpis do CEIDG ich osobiście jako przedsiębiorców. 

Działalność gospodarcza w formie spółki cywilnej wykonywana jest jednak pod własnym numerem NIP i wymaga wystąpienia do właściwego ze względu na siedzibę spółki urzędu skarbowego z wnioskiem o nadanie numeru NIP. 

Krok 5. GUS? Numer REGON?

Spółka cywilna wymaga również złożenia wniosku o nadanie numeru jej REGON we właściwym dla siedziby spółki urzędzie statystycznym i podlega rejestracji w Głównym Urzędzie Statystycznym (GUS), który nada jej numeru REGON.  NIP i REGON spółki identyfikują ją w obrocie prawnym.

Krok 6. Opodatkowanie spółki cywilnej - który urząd skarbowy? Jakie podatki? 

Działalność ta wymaga również prowadzenia osobnych ksiąg rachunkowych. Wspólnicy spółki cywilnej odprowadzają podatek dochodowy od dochodu osiągniętego ze spółki w wybranej formie: karty podatkowej, ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, na zadach ogólnych albo w ramach podatku liniowego, którego stawka podatku wynosi aktualnie 19%. Spółka jest też płatnikiem podatku VAT oraz podatku akcyzowego.

Krok 7. ZUSy?

Jeżeli spółka będzie zatrudniać pracowników będzie traktowana jako pracodawca (choć stroną umów o pracę będą jej wspólnicy). W takim przypadku wymagane jest zgłoszenie płatnika składek do ZUSu, w praktyce zgłoszenia spółki a w świetle prawa - jej wspólników. Założyciele obowiązani są również odprowadzać składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, a dobrowolnie również chorobowe i składać odrębne ZUS DRA ze swoim NIPem.

Czy więc zakładać spółkę cywilną?

Podsumowując, dla powstania spółki cywilnej wspólnicy muszą jedynie zawrzeć umowę spółki, z tą datą powstaje spółka cywilna i możemy od razu działać w imieniu spółki. Spółka nie podlega rejestracji w CEIDG ani w KRS, wymaga jednak nadania jej numerów nip i regon. Prosty sposób założenia i rozwiązania, niskie koszty założenia, prosta księgowość (nie jest wymagana pełna księgowość ani nawet uproszczona), jednokrotne opodatkowanie wspólników oraz możliwość zwolnienia z VAT to niewątpliwie zalety tej formy działalności. Ryzyka wskazaliśmy we wstępie a ostateczna decyzja i tak należy do Was. Jeśli potrzebujesz wsparcia przy tworzeniu umowy, rejestracji lub tez chcesz dowiedzieć się więcej o zaletach i wadach tej formy - zapraszamy do kontaktu z nami. 

Po więcej artykułów z tematyki prawa handlowego i gospodarczego zapraszamy na nasz blog.    

radca prawny

Marta Jaroch-Konwent