Rozwód - co warto wiedzieć. Adwokat rozjaśnia prawo.

Nie zawsze jest jak w bajce, a „…żyli długo i szczęśliwie” odchodzi w zapomnienie, gdy nagle padają słowa: „chcę rozwodu”.

Należy odpowiedzieć sobie na kluczowe pytanie, czy sytuacja jest aż tak zła, że nie da się już naprawić relacji, czy jest jednak możliwe utrzymanie małżeństwa. 

Czasem to codzienna rutyna  lub niezgodność charakterów sprawia, że małżonkowie się od siebie oddalają. Wówczas pomóc może terapia - indywidualna lub małżeńska. Wsparciem może być także mediacja. Gdy pojawiają się trudności i nieporozumienia, a strony nie do końca są przekonane do rozwodu, można wybrać tę drogę, aby pewne kwestie wypracować. 

Czynności przed złożeniem pozwu o rozwód.

Pamiętać należy, że rozwód rozpoczyna się na długo przed skierowaniem pozwu do sądu. Warto umówić się na spotkanie do adwokata lub radcy prawnego, który udzieli porady prawnej, pomoże złożyć pozew do sądu i będzie wsparciem w przejściu przez każdy etap postępowania rozwodowego.

Niezbędne będzie przede wszystkim zastanowienie się nad tym, co ma być w pozwie zawarte oraz konieczne będzie zebranie dokumentów, które należy dołączyć do pisma. 

Ważne jest również przygotowanie psychiczne. Warto w tym miejscu wspomnieć o skali stresu Thomasa Holmesa i Richarda Rahe'a którzy wskazują, że rozwód jest jedną z najbardziej stresujących sytuacji, zaraz za śmiercią współmałżonka. Na dalszych pozycjach jest chociażby śmierć bliskiego członka rodziny, ciężka choroba czy utrata pracy. 

Jeżeli sąd będzie badał, który z małżonków zawinił rozpadowi małżeństwa lub gdy sporne będą kwestie związane z dziećmi, należy nastawić się na długą i wyczerpującą emocjonalnie sprawę rozwodową. 

Co warto wiedzieć o rozwodzie? Jakie dowody będą przydatne, jak napisać pozew rozwodowy, jak przygotować się do rozprawy?

Jeżeli jest to możliwe, warto porozmawiać z mężem czy żoną, aby wspólnie ustalić (choćby wstępnie) warunki rozstania, kwestie związane z władzą rodzicielską, kontaktami, alimentami czy też dotyczące wspólnego mieszkania. Dodatkowo, gdy są dzieci, trzeba poinformować je o rozstaniu i postarać się przygotować na tak trudne i stresujące zdarzenie, jakim jest rozwód rodziców. 

Dowody w postępowaniu o rozwód to m.in. dowody z zeznań stron i świadków, dokumenty urzędowe i prywatne, ale również np. nagrania rozmów czy wydruki z komunikatorów. Wszystko zależy od faktu, na jaki je powołujemy, czyli co chcemy udowodnić.

Jeśli do rozpadu małżeństwa doszło z wyniku zdrady męża lub żony to zachęcamy również do lektury artykułu Dowody zdrady w postępowaniu rozwodowym.

Gdzie wnosi się pozew i jakie wiążą się z tym koszty?

W sprawach o rozwód właściwym rzeczowo jest zawsze sąd okręgowy.  Natomiast właściwym miejscowo będzie sąd z okręgu ostatniego miejsca zamieszkania małżonków, jeżeli nadal jedno z nich ma w okręgu tym miejsce zamieszkania albo zwykłego pobytu. W przeciwnym wypadku właściwym będzie sąd miejsca zamieszkania pozwanego.

Z wniesieniem sprawy o rozwód wiąże się konieczność uiszczenia opłaty stałej w wysokości 600 zł. Jeżeli, z uwagi na trudną sytuację majątkową nie jesteś w stanie ponieść kosztów sądowych, możesz złożyć wniosek o zwolnienie od nich.

O tym, jakie wymogi powinien spełniać pozew o rozwód, o co można w nim wnosić, a także jakie należy przedłożyć dokumenty, dowiesz się w kolejnym naszym artykule.

Czym jest rozwód?

To rozwiązanie małżeństwa przez sąd, które z chwilą uprawomocnienia wyroku staje się skuteczne i wówczas małżeństwo przestaje istnieć.

Kto może żądać rozwodu i kiedy zostanie on orzeczony?

Każdy z małżonków może żądać rozwiązania małżeństwa przez rozwód, jeżeli między małżonkami nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia. 

Przesłanka pozytywna orzeczenia rozwodu.

Wystąpi, gdy ma miejsce trwały i zupełny (nieodwracalny) rozkład pożycia małżeńskiego.

Przesłanki negatywne orzeczenia rozwodu

Sąd nie orzeknie rozwodu jeżeli:

• rozwodu żąda małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia (wyjątki: drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód, a także sytuacja gdy odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego)
• miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków
• sąd może odmówić orzeczenia rozwodu z innych względów, gdy orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego

Czym jest trwały i zupełny rozkład pożycia?

Małżeństwo opiera się na trzech filarach, którymi są: więź duchowa, fizyczna i gospodarcza, które spajają małżeństwo.

Czym jest zupełny i trwały rozkład pożycia? Zupełny rozkład pożycia polega na zaniku każdej z nich. Trwały rozkład pożycia oznacza, że jest on nieodwracalny i nie ma szans na odbudowanie tych więzi.

Więź duchowa (zwana także psychiczną lub emocjonalną)

Są to uczucia i pozytywne emocje każdego z małżonków, kierowane wobec drugiego, które definiowane są mianem miłości.Brak zaangażowania emocjonalnego uznać należy za zerwanie więzi.

Więź fizyczna

To utrzymywanie pożycia fizycznego przez małżonków. Aby uznać, że więź ta nie wygasła, nie musi ono mieć charakteru regularnego. Jeżeli małżonkowie więź tę utrzymują, a wskazują na brak więzi gospodarczej i wygaśnięcie uczuć, Sąd raczej nie orzeknie rozwodu. 

Więź gospodarcza

Jest to wspólne zapewniania potrzeb bytowych rodziny, takich jak chociażby mieszkanie czy wyżywienie. Więź ta może zostać uznana za zerwaną nie tylko wtedy, gdy małżonkowie nie mieszkają już ze sobą, ale także kiedy zajmują wspólny lokal, jednak nie współdziałają w zapewnieniu bytu rodzinie.

Przyczyny rozwodu.

Przyczyny rozkładu pożycia małżeńskiego mogą być zawinione, niezawinione, a także (w zależności od okoliczności) zawinione bądź niezawinione.

Do zawinionych należą m.in. niedochowanie wierności małżeństwa, przemoc fizyczna bądź psychiczna jak również ekonomiczna, nałogi i uzależnienia (alkohol, narkotyki, hazard, zdrada), niegospodarność i rozrzutność (uzależnienie od zakupów), nieróbstwo, zachowania nieetyczne, brak woli budowania relacji małżeńskich i rodzinnych (zaniedbywanie małżonka, dzieci) w tym także odmowa wzajemnej pomocy, negatywny stosunek do bliskich współmałżonka,

Wśród niezawinionych wskazać należy m.in. znaczną różnicę charakterów, choroby (fizyczne lub psychiczne), niedobór seksualny.

Za zawinione lub niezawinione może zostać uznana dłuższa nieobecność, różnica charakterów, trudności na tle finansowym bądź mieszkaniowym, czy też np. znaczna różnica wieku pomiędzy małżonkami, odmienne stanowisko odnośnie wychowywania dzieci, bezpłodność.

Wina rozkładu pożycia i orzekanie o winie.

Sąd w wyroku rozwodowym może:

• orzec o winie jednego z małżonków lub obojga małżonków
• rozwiązać małżeństwo przez rozwód bez orzekania o winie (za zgodą małżonków)

Na pojęcie winy składają się dwa elementy: obiektywny i subiektywny. Pierwszy z nich występuje gdy małżonek swoim zachowaniem narusza obowiązki ustawowe lub też wynikające z zasad współżycia społecznego. Drugi to zachowanie złe, niemoralne, naganne. 

Warto wiedzieć, że kodeks rodzinny i opiekuńczy nie przewiduje stopniowania winy, nie istnieje mniejsza lub większa wina. Jeżeli dane zachowanie zasługuje na negatywną ocenę i przyczyniło się do rozpadu małżeństwa, osoba tak postępująca uznana zostanie za winną, a sąd orzeknie rozwód z orzeczeniem o winie. Nie jest możliwa także kompensata przewinień pomiędzy małżonkami. 

Alimenty, podział majątku i władza rodzicielska nad małoletnimi dziećmi w wyroku rozwodowym.

Obligatoryjnie z urzędu sąd orzeknie o:

• winie (pod warunkiem że małżonkowie nie zażądają zgodnie o zaniechaniu orzeczenia o winie)
• władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem
• kontaktach z dzieckiem (na zgodny wniosek małżonków sąd nie orzeknie o kontaktach)
• alimentach na dziecko
• sposobie korzystania z mieszkania małżonków (jeżeli zajmują oni wspólne mieszkanie, przez czas wspólnego zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków)

Sąd na żądanie jednego z małżonków orzeknie o:

• eksmisji drugiego małżonka, gdy ten uniemożliwia wspólne zamieszkiwania przez swoje rażąco naganne zachowanie
• podziale majątku wspólnego (jedynie gdy nie spowoduje to zwłoki w postępowaniu)

Sąd może także na zgodny wniosek obu stron orzec o kwestiach mieszkaniowych, tj. podziale mieszkania (jeżeli jest on możliwy) lub przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków (tylko w sytuacji, gdy takie przyznanie jest możliwe oraz kiedy drugi małżonek zgodzi się na opuszczenie mieszkania bez dostarczania lokalu lub pomieszczenia zastępczego).

Możliwe jest również dochodzenie alimentów od drugiego małżonka na wypadek orzeczenia rozwodu - zarówno w sprawie o rozwód, jak i w odrębnym procesie, a także po orzeczeniu rozwodu. Więcej o alimentach znaleźć można w innych naszych artykułach Alimenty w trakcie trwania małżeństwa oraz Alimenty na dorosłe dziecko.

Zapadł wyrok sądu – co dalej?

Jeżeli strona nie jest zadowolona z wyroku – może się od niego odwołać, składając apelację.

Sąd, który orzekł rozwód, przekazuje obowiązkowo tę informację do urzędu stanu cywilnego, w którym zawarte zostało małżeństwo.

Jeżeli jeden z małżonków przyjął nazwisko drugiego wskutek zawarcia małżeństwa, to po orzeczeniu rozwodu może powrócić do swojego nazwiska w tzw. trybie uproszczonym. Małżonek rozwiedziony może w ciągu 3 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego złożyć oświadczenie przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, że chce wrócić do nazwiska, jakie nosił przed ślubem. Pamiętaj, że taki tryb zmiany nazwiska dotyczy tylko spraw rozwodowych i umożliwia zmianę nazwiska wyłącznie na to, które noszone było przed zawarciem związku małżeńskiego.

Niezmienne po prawomocności wyroku jest tylko to, że sąd przez rozwód rozwiązał małżeństwo. Jeżeli zmieniła się sytuacja odnosząca się do pozostałych kwestii, czy to odnoszących się do małoletnich dzieci (władza rodzicielska, kontakty alimenty) czy alimentów na małżonka, możesz dokonać zmian w kolejnym postępowaniu przed sądem. Warunkiem jest wystąpienie zmiany okoliczności.

Jako kancelaria prawna specjalizujemy się w prawie rodzinnym. Jeśli potrzebujesz wsparcia w postępowaniu o rozwód, zapraszamy do kontaktu: 880-383-880 lub kontakt@kancelaria-jp.pl

adwokat Marzena Szczerba